T24 Dış Haberler
Ankara-Washington hattında gündemde birçok başlık bulunurken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu‘nun ABD ziyareti bugün başlayacak. Çavuşoğlu, yarın (18 Ocak) Washington’da ABD’li mevkidaşı Antony Blinken‘la görüşecek.
Çavuşoğlu, bugün Ankara’da İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan‘ı ağırlayıp bir ortak basın toplantısı düzenledikten sonra ABD’ye uçacak.
T24 Dış Politika Analisti Barçın Yinanç, “Dış Politikayla İçli Dışlı” yayınında Blinken-Çavuşoğlu görüşmesinin Washington’da yapılıyor olmasının önemli bir detay olabileceğine dikkat çekti. Yinanç, “Blinken, geçen sene Çavuşoğlu’yla Washington’da görüşmek istemedi New York’ta görüştü. Bu bile bir spekülasyon konusu oldu, ‘Resmi olarak ağırlamak istemiyorlar, bu da o soğukluğun göstergesi’ diye. Bu spekülasyonlar üzerine Çavuşoğlu’nun Washington’da ağırlanacak olması bence bize bir şeyler söylüyor. Tabii anladığımız kadarıyla bu inisiyatif ABD tarafından geliyor” dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye ile ABD arasında kurulması Ekim 2021’de kararlaştırılan ve Nisan 2022’de başlayan Stratejik Mekanizma Toplantısı’nın bakanlar düzeyinde ikincisinin de bu ziyarette gerçekleştirileceğini açıkladı.
F-16 satışı gündemde
Türkiye ve ABD arasındaki en sıcak gündemlerden biri ABD’nin Türkiye’ye potansiyel F-16 savaş uçakları ve modernizasyon kiti satışı. Wall Street Journal’ın aktardığına göre Biden yönetimi, Türkiye’ye F-16 satışını geçen hafta Kongre’ye taşıdı ve mevcut olarak resmi olmayan değerlendirme süreci işliyor. Biden yönetimi satışa sıcak baktığını söylese de Senato Dış İlişkiler Komitesi’nin Demokrat Başkanı Bob Menendez, Ankara’nın insan hakları sicili nedeniyle satışa karşı olduğunu söyledi. Aynı haberde, Yunanistan’a F-35 satışının da Kongre’ye Biden yönetimi tarafından götürüldüğü belirtildi.
Çavuşoğlu pazartesi günkü basın toplantısında konuyla ilgili şunları kaydetti:
“ABD Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı’na iletti. Yönetim, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla gayriresmi şekilde Kongre’ye bildirimde bulundu. Her iki kanatta da Dış İlişkiler Komisyonu’nun başkanları ve en tecrübeli üyeye bildiriliyor. Buradan daha sonra bir itiraz gelmezse de süreç tamamlanıyor. Resmi bildirim oluyor. ABD Kongresi’nin, Başkan’ın bu yöndeki talebini, yüzde 51 ile reddetme ihtimali var. Eğer bu olursa Başkan, tekrar gönderir. Eğer bu olursa bu kez üçte iki çoğunlukla reddedilmesi gerekir.”
Çavuşoğlu, Menendez’e ithafen “Özellikle bir senatör, sürekli itirazını gündeme getiriyor. Ama daha önce sunulan değişiklik önergeleri temizlendi biliyorsunuz. Biz, sorunsuz bir şekilde geçmesini bekliyoruz” dedi.
ABD Suriye’ye harekatı istemiyor, normalleşmeye karşı
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenlemesi gündemde olan potansiyel kara harekatı ve Ankara-Şam hattında tekrar başlayan temaslar da Çavuşoğlu-Blinken görüşmesinde gündemde olabilir.
Washington, Esad yönetiminin insan hakları sicili nedeniyle mevcut olarak müttefik ülkelerin Suriye ile temas kurmasına sıcak bakmadıklarını söylemişti.
Öte yandan ABD, birçok kez Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yeni bir askeri harekat yapmasını istemediklerini vurguladı.
Ankara ise, ABD’nin Suriye’de YPG ile olan işbirliğinden rahatsızlığını sık sık dile getiriyor.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği
ABD-Türkiye hattında en önemli gündemlerden biri de İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği. Türkiye, Finlandiya’nın ittifaka üyeliğine daha sıcak baksa da İsveç’ten “terörle arasına mesafe koyması” için bulunduğu talepler karşılanmış değil. İsveç basınına göre Türkiye’nin iadesini istediği 4 ismin daha iadesi gerçekleşmeyecek. Öte yandan, geçen hafta PKK destekçisi olduğu belirtilen bir grubun da Stokholm Belediye Binası önünde AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘a benzetilen bir kuklayı ters bir şekilde asması ipleri gerdi. Ankara, İsveç’in Ankara büyükelçisini Dışişleri’ne çağırdı.
Türkiye ve Macaristan dışında tüm NATO ülkeleri, iki kuzey ülkesinin katılım protokollerini ulusal meclislerinden geçirdi. ABD, Türkiye’nin süreci hızlandırmasını bekliyor. Ankara ise talepleri karşılanmadan adım atmıyor. WSJ’ye konuşan kaynaklara göre Biden yönetimi, Türkiye’ye F-16 satışını iki kuzey ülkesinin NATO üyeliğine izin verilmesi için “havuç” olarak kullanmayı hedefliyor.
DW Türkçe’ye konuşan Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. İlhan Uzgel‘e göre Erdoğan iki ülkenin üyeliklerine ilişkin TBMM’den çıkması gereken onayı seçime kadar uzatmayı hedefliyor. “Böylelikle iç kamuoyu nezdinde ‘bakın biz onay vermezsek hiçbir şey gerçekleşmiyor” algısının kullanılmaya çalışılacağını belirten Uzgel, Erdoğan’ın çok büyük bir kazanç elde etmediği sürece bu konuda adım atmamaya niyetli olduğunu düşünüyor.
Rusya-Ukrayna savaşı
Rusya-Ukrayna savaşı, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye ve ABD ilişkilerinde de önemli bir başlık. ABD, Türkiye’nin arabuluculuk ve kolaylaştırıcı ülke rolünü destekliyor, ancak zaman zaman Ankara Rusya yakınlaşmasından Washington’un rahatsız olduğuna dair de haberler ABD basınında yer alıyor.
